Бир вақтнинг ўзида ҳам таомдан лаззатланиш, ҳам озишнинг иложи бормикан? Йўқ, дейсизми? Аммо швециялик олимлар бу айни ҳақиқатнинг ўзи эканлигини таъкидламоқда.
Улар кашф этган парҳезнинг шиори: «Таркибида углеводлар кам, аммо ёғлари кўп бўлган маҳсулотларни истеъмол қил!» Аммо бу шиорнинг бир қоидаси бор, у ҳам бўлса, сиз фақат ҳақиқатан оч қолганингизда овқат ейишингиз керак. Бунинг учун эса организм бераётган сигналларни фарқлашни ўрганиш лозим. Қандай қилиб дейсизми? Худди ўша ёғли овқатлар ёрдамида!
Ширинликми ёки гўшт?
Киши қанча кам ёғ истеъмол қилса, унга тўйганлик ҳисси шунча кеч сезилади. Гап шундаки, фойдали ёғлар овқатга тўйганликни билдириш учун жавоб берувчи холецистокинин гормони ишлаб чиқарилишига таъсир қилади. Бундан ташқари, инсон танасига ёғ етишмаганда ширинлик ейиш иштиёқи ортиб бораверади. Углеводли таомлар эса шакар ва крахмалга бой бўлиб, қондаги қанд миқдори ошиб кетишига олиб келади. Инсулин ишлаб чиқариш пасайиб кетгач, қондаги қанд миқдори бирданига камайиб кетади ва кишида «асосланмаган» очлик ҳисси пайдо бўлади. Ва яна бир бора ширинликка қўл чўзганингизни ўзингиз ҳам сезмай қоласиз.
Очликни стресс деб қабул қилган киши ўзи сезмаган ҳолда ширинликка ружу қўя бошлайди. Ширинлик истеъмол қилгач, бахтиёрлик гормони ишлаб чиқариш миқдори ошади ва кайфият яхшиланади. Аммо бунинг салбий тарафи шундаки, киши қанча кўп ширинлик истеъмол қилса, бунга кун сайин кўникиши ошиб бораверади.
Ёғли овқат истеъмол қилганда эса аксинча, қондаги глюкоза миқдори кўтарилади-ю, аммо бирдан тушиб кетмайди. Шу сабабли ёғли таом истеъмол қилган киши узоқроқ муддат ўзини тўқ бўлади.
Маҳсулотлар пирамидаси
Одатда парҳезга аёлларни қийновчи озиш услуби сифатида қаралади. Аммо бу парҳез турини «аёлларни қийновчи услублар» қаторига қўшиб бўлмайди. Бунда оқсилга бой маҳсулотлар кўп бўлса-да, бошқа парҳез турларидан тамоман фарқли. Баъзи парҳезларда углеводлар истеъмол қилиш умуман мумкин эмас, чунки у саломатлик учун хавфли деган фикр мавжуд. Аммо тана учун ёғнинг ҳам, углевод ва оқсилларнинг ҳам ўз ўрни бор. Қуйида истеъмол қилишингиз мумкин ва мумкин бўлмаган маҳсулотлар рўйхати билан танишинг:
