U shunday deya yugurib ketdi. Joyimda toshga aylandim, go‘yo. Bir qultum zahar yutgandek, ichim yonib borardi. So‘ng oyoqlarimga qaltiroq kirib, sekin yerga o‘tirib qoldim. Bo‘g‘zimga nimadir tiqilib keldi. Biroq o‘zimga kelgach, ko‘zim jiqqa yosh holatda yotoqxonaga yo‘l oldim. Shu kecha uyqum kelmadi. Dugonam bilan tanishganimdan beri bo‘lgan barcha munosabatlarimiz xotiramda bir-bir jonlandi... Nahotki, hammasiga men aybdor bo‘lsam. Men o‘shanda uning bilimi, go‘zalligi bir tomonu, oilaviy sharoiti, qiynalib katta bo‘lgani bir tomon ekanligini tasavvurga keltirgandim. Illo, muhabbatga ishonmas, hayotga real ko‘z bilan qarar ekan, kelajakda to‘kis hayot kechirib, orzulariga yetishsin, degan niyatda uni o‘sha oilaga kelin bo‘lishiga undagandim. Nazarimda, u buni to‘gri qaror deb bilgan edi. Mening esa niyatim yaxshi va xolis ediku. Shularni o‘ylab, bir eski rivoyat yodimga tushdi. Bir odam sahroda uzoq yo‘l yurib, olisda jimirlagan chashmani ko‘rib qolibdi. Chashmaga yaqin joyga otining qozig‘ini qoqib, so‘ng chashmadan suv ichibdi. Ketar chog‘ida, otining qozig‘ini sug‘urishga chog‘lanib, xayolidan bir o‘y o‘tibdi: «Qoziqni olib ketsam, mendan keyin kelgan odam otini qayerga bog‘laydi. Kel, shu qozig‘imdan voz kechib qo‘ya qolay. Kimningdir ishini oson qiladi». Yo‘lovchi qozig‘ini qoldirib ketibdi. Oradan kunlar o‘tib boshqa bir yo‘lovchi ham uzoqdan shu chashmani ko‘rib qolibdi. Azbaroyi chanqaganidan otini yanada tezroq choptiribdi. Bir mahal oti haligi qoziqqa qoqilib, yiqilibdi. So‘ng, yo‘lovchi o‘rnidan turibdi. O‘sha qoziqqa otini bog‘lab, suv ichibdi. Ketar mahali esa: «Mendan keyin kelgan yo‘lovchi ham yiqilmasin», — deya qoziqni sug‘urib, o‘zi bilan olib ketibdi. Bir qarashda keyingi yo‘lovchi to‘g‘ri ish qilgandek tuyuladi. Aslida har ikkisining ham ishi to‘g‘ri edi. Chunki ularning niyatlari yaxshi edi. Tashvishni esa, ehtiyotsizlik, shoshma-shosharlik, johillik, nafsini tiya olmaslik, sabrsizlik kabi noma'qul ko‘nikmalar keltirib chiqaradi. Dugonam bir kun kelib shu haqiqatlarni tushunarmikan, bilmadim...
|