| Статистика |
Hozirda saytda: 13 Mexmonlar: 13 Foydalanuvchilar: 0 |
|
Главная » 2013 » Yanvar » 10 » Chet tilini o'rganishda qo'l keladigan uslublar
00:20 Chet tilini o'rganishda qo'l keladigan uslublar |
Mana shunday bir
taraqqiyot
rivojlangan davrda
chet tilini o’rganish,
uni bilish, kamida 2 ta
chet tilida gaplasha olish – zamon
talablaridan biriga
aylangan. Juda
ko’pchilik yoshlarimiz
chet tillarini
o’rganishga kirishgan, ammo ba’zida ularda
sezilarni natija
bo’lmayotganini sezib
qolamiz. Xo’sh, bunga
nima sabab? Bizning tekshiruvimiz
shuni ko’rsatdiki,
ularda yetarlicha til
o’rganish uslubi va
usuli yo’q. Shu
sababdan gohida ular kutilgan natijalarga
erishmaydi. Bularning
barchasini inobatga
olgan holda, bugun
sizlarga chet tilini
o’rganishda qo’l keluvchi uslublar
haqida
suhbatlashmoqchimiz. Chet tilini qanday
o’rgangan ma’qul: yakka tartibdami,
guruh ichidami?
Bunda albatta avvalo
o’rganuvchining
maqsadiga qaraladi.
Agar o’rganuvchi yakka tartibda
o’rganishni istasa,
unda grammatika
rivojlanishi mumkin,
ammo uning og’zaki
nutqi, istalgandek rivojlanmaydi. Yakka
tartibda o’rganish
intensiv maqsadlarda
qo’l keladi. Agar
o’rganuvchi og’zaki
nutqni rivojlantirishni istasa, guruh tartibida
o’rgangani ma’qul.
Guruhda bir birini
tinglab,
guruuhdoshini nutqini
eshitib, bir kishi bilan emas, balki guruh
bilan muloqatda
bo’lib, uning ham
eshitish ham gapirish
qobiliyati rivojlanadi. Chet tilini o’rganishda
qanday samarali
dasturlar mavjud? Chet tilini o’rganishda
turli dasturlar bor, bu
albatta o’rganiladigan
tilga qaraladi.
Masalan, til o’rganishn
istaganlar uchun kompyuterga
mo’ljallangan va kitob
ko’rinishidagi
dasturlar mavjud. Ular
dunyoning ilg’or
filologlari tominidan tuzib chiqilgan.
Masalan, ingliz tilida
o’rganishda Oxford
Pressning Headway
dasturi o’rganuvchilar
uchun ayni muddaodir. Chet tilini o’rganishda
qo’l keluvchi qanday
usullar bor? Eng samarali
usullardan biri bu –
kommunikativ uslub
hisoblanadi. Bunda
o’quvchi interaktiv
metodlar yordamida dars davomida o’z
bilimlarini oshirib
boradi va shu bilan
birgalikda sheriklari
bilan muloqatga
kirishadi. Undan tashqari, xarita
metodi bor. Bu metod
yordamida bitta
o’rgangan yangi
so’zini qarindoshlarini
qidiradi. Masalan, o’zbek tili misolida
olsak, qoshiq so’zini
o’rgansa, unga yaqin
so’zlar – sanchqi,
pichoq, qoshiqcha
kabi so’zlarni o’rganishi lozim. Shu
tartibda nutqi
rivojlanadi. Shunchaki
so’zlar emas, balki
iboralar yodlashi
tezroq gapirib ketishida
ko’maklashadi. Chet
tilida
suhbatlashadigan
do’stlar topishi, ana
shunday insonlar bilan o’rtoqlashishi tavsiya
etiladi. Eshitishni
rivojlantirish uchun
nimalar qilish kerak? Eshitishni
rivojlantirish uchun,
avvalo talaffuzlarni
tinglashdan
boshlagani maqsadga
muvofiq. Qaysi harf qandaqy talaffuz
qilinayotganini
o’rgangan bola,
keyinchalik yirik
audio darslarni
eshitishda ham qiyinchilik sezmaydi.
Undan tashqari,
o’rganuvchi, chet
tilidagi qo’shiqlarni
eshitishi, chet tilidagi
kinolarni ko’rishi lozim. Va albatta
o’rganayotgan
darsligidagi eshitish
darslarini bajarishi
ham samarali foyda
beradi. Kimlardir chet tili grammatikasini
yaxshi bilishadi,
ammo gapir
olishmaydi, kimdadir
buning aksi. Mana shunday
xolatlarda nima qilish
kerak? Shuning uchun bunday
holat yuz bermasligi
uchun, iloji va imkon
boricha til o’rganishda
undagi barcha zarur
mahoratlarni – ya’ni gapirish va to’gri
yozish mahoratini
birdek rivojlantirish
kerak. Agar
o’rganuvchi faqat
grammatikani o’rgansa unda,
gapirish rivojlanmay
qoladi, agar faqat
gapirishni o’rgansa,
gapirganda ko’p sonly
xatolarga yo’l qo’yadi.shuning
uchun barchasini
birdek rivojlantirish
zarur. Chet elda
yashamaguncha chet
tilini o’rganib bo’lmaydi, deydi. Bu real fikrmi? Albatta, buni real yoki
noreal ekanligini
bilmadiimu, lekin
shuni bilan boshga
tushganini ko’z ko’rar
deganlariday, chet elda yashagan inson
majburllikdan ham til
o’rganadi, ammo
shunday odamlar bor,
necha yildirki chet
elda yashagan, ammo chet tilida so’z boyligi
achinarli holatda.
Mening fikrimcha,
o’rganishni chin
dildan istagan odam
makon tanlamaydi, o’zbekistonda yashab
turib ham toza chet
tilida gaplasha
oladigan juda ko’p
yurtdoshlarimizni
bilaman. Xo’sh, yuqoridagi
savollarga sizlar
qanday javob
berasizlar
|
|
Категория: Foydali maslahatlar |
Просмотров: 1078 |
| Рейтинг: 5.0/2 |
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи. [ Регистрация | Вход ] |
|
|
